Zapomoga dla pracownika z Ukrainy a podatek – interpretacja KIS z 12-9-2022 r. – 0113-KDIPT2-3.4011.252.2022.2.KS

Podatek a zapomoga dla pracownika z Ukrainy. Czy wypłacona Ukraińcowi pracującemu na umowę o pracę zapomoga korzysta ze zwolnienia podatkowego?

UZASADNIENIE

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

11 marca 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 8 marca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w związku z przyznaniem pracownikom zapomogi. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

X spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w … (dalej „Spółka” lub „Wnioskodawca”) jest właścicielem sieci sklepów z artykułami … etc. Spółka posiada kilkadziesiąt sklepów zlokalizowanych na terenie całego kraju (w tym na wschodzie Polski). Spółka jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Spółka prowadzi działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży detalicznej towarów. Spółka zatrudnia ponad … pracowników na terenie całego kraju.

Z uwagi na to, że 24 lutego 2022 r. doszło do inwazji rosyjskich wojsk na Ukrainę, prowadzącej do wybuchu wojny, miliony obywateli oraz mieszkańców Ukrainy zostało zmuszonych do ucieczki z własnego kraju w celu ochrony życia swojego i swoich bliskich. W wyniku agresji Rosji na Ukrainę w całej Polsce mają miejsce szeroko zakrojone działania mające na celu pomoc uchodźcom oraz ofiarom wojny. Skala pomocy niesionej przez mieszkańców kraju jest bezprecedensowa – są to m.in. zbiórki pieniędzy, żywności, wyposażenia niezbędnego na polu walki, leków, przyjmowanie osób uciekających przed wojną do swoich domów i zapewnienie im noclegu oraz wyżywienia, zapewnianie transportu osobom przekraczającym granicę, dostarczanie ciepłych posiłków uchodźcom czekającym na przejściu granicznym czy wolontariat w punktach informacyjnych na dworcach, na które docierają pociągi z Ukrainy.

Osobami, które aktywnie angażują się w pomoc ofiarom wojny są także pracownicy Spółki, co ma bezpośredni wpływ na ich indywidualną sytuację życiową. Pracownicy poświęcają swój wolny czas oraz środki finansowe, aby zorganizować jak najlepszą pomoc, a także mają bezpośredni kontakt z ofiarami wojny, które zostały zmuszone do ucieczki ze swojego kraju oraz doświadczyły ogromu traum i cierpienia. Z uwagi na powyższe Spółka podjęła decyzję o udzielaniu zapomogi losowej z powodu klęski żywiołowej związanej bezpośrednio z wybuchem wojny w Ukrainie (dalej „Zapomoga”) pracownikom, którzy udzielają nieodpłatnej i bezinteresownej pomocy uchodźcom z Ukrainy w różnej formie. Zapomogi będą finansowane ze środków obrotowych Spółki.

W związku z formą pomocy, na jaką obecnie jest największe zapotrzebowanie, Spółka planuje udzielać Zapomóg pracownikom, którzy udostępnią swoje mieszkanie lub dom dla uchodźców z Ukrainy oraz tym, którzy używając swojego prywatnego samochodu, zapewniają uchodźcom transport w różne miejsca w całej Polsce.

Udzielenie Zapomogi będzie następować w oparciu procedurę, która określa zasady ogólne udzielania Zapomogi oraz proces przyznania Zapomogi (dalej „Procedura”).

Zgodnie z Procedurą, pracownik:

• który nieodpłatnie udostępnił mieszkanie lub dom dla uchodźców z Ukrainy będzie mógł starać się o przyznanie Zapomogi w celu pokrycia części kosztów (m.in. utrzymanie mieszkania lub domu, tj. opłaty za media – woda, gaz, prąd, ogrzewanie, Internet, środki czystości, wyżywienie),
• za używanie samochodu prywatnego do celów udzielania pomocy uchodźcom z Ukrainy będzie mógł starać się o przyznanie Zapomogi w celu pokrycia kosztów paliwa związanych z transportem uchodźców z Ukrainy.

Udzielenie Zapomogi będzie następować na wniosek pracownika. We wniosku pracownik wskaże wysokość kosztów poniesionych na udzielenie pomocy. Składając wniosek pracownik zobowiązany zostanie ponadto do podania informacji związanych z udzielaną pomocą. Przykładowo we wniosku pracownik wskaże m.in. okres zamieszkiwania uchodźców w mieszkaniu lub domu pracownika, ilość osób zamieszkujących (w przypadku udzielenia pomocy w formie udostępnienia miejsca zamieszkania), daty przejazdów, miejsce wyjazdu/przyjazdu, liczbę faktycznie przejechanych kilometrów oraz rodzaj paliwa (w przypadku udzielenia pomocy w formie używania prywatnego samochodu do przewozu uchodźców) itp.

Wniosek będzie zawierał również oświadczenie pracownika o wykorzystaniu środków otrzymanych w ramach Zapomogi na cele określone w Procedurze oraz o zgodności przedstawionych we wniosku danych z prawdą oraz z rzeczywistym stanem rzeczy. Wskazane oświadczenie będzie każdorazowo podpisywane przez pracownika składającego wniosek o Zapomogę. Nie można wykluczyć, że Zapomoga może być również udzielona w innych sytuacjach, w których pracownicy będą nieść nieodpłatną pomoc na rzecz uchodźców z Ukrainy. Ze względu na dynamikę oraz rozwój sytuacji w Ukrainie, w obecnym momencie jedną z najbardziej pożądanych form pomocy (poza zbiórkami pieniędzy i darów) jest właśnie zapewnienie ofiarom wojny dachu nad głową oraz transportu do różnych miejsc w całym kraju.

Spółka planuje uważnie monitorować sytuację związaną z kryzysem humanitarnym, jaki wywołała wojna. Niewykluczone, że w przyszłości pracownicy Spółki będą udzielać innego rodzaju pomocy, w zależności od sytuacji i zapotrzebowania (niestety należy założyć, że wojna w Ukrainie nie zakończy się w ciągu kilku najbliższych dni, zatem niesiona przez pracowników Spółki pomoc będzie miała charakter długotrwały i różnorodny). W takiej sytuacji, Spółka dokona odpowiedniej aktualizacji Procedury oraz wniosku o udzielenie Zapomogi. Przykładowo może się okazać, że Zapomoga będzie udzielana na pomoc przekazywaną dla rannych w czasie działań wojennych.

Spółka podkreśla, że na dzień składania wniosku nie jest możliwe enumeratywne wymienienie wszystkich form pomocy, w związku z którą planuje Ona udzielać swoim pracownikom Zapomogi. Jeżeli w przyszłości pracownicy Spółki będą udzielać innego rodzaju pomocy ofiarom wojny w Ukrainie, o charakterze podobnym do udostępniania mieszkań/organizowania transportu, Spółka nie wyklucza, że również w takich sytuacjach będzie udzielać pracownikom Zapomogi. Każdorazowo Zapomogi będą udzielane na zasadach wynikających z Procedury. Każdorazowo ich celem będzie pomoc osobom, które doświadczyły okrucieństwa wojny.

Jednorazowa wysokość zapomogi będzie za każdym razem ustalana indywidualnie, w zależności do kosztów wskazanych przez pracownika składającego wniosek. Spółka zakłada, że będą to kwoty w wysokości kilkuset złotych miesięcznie. Zapomoga będzie miała charakter bezzwrotny.

Spółka prosi o przyjęcie przez tutejszy Organ, że wysokość Zapomogi udzielona na rzecz jednego pracownika nie przekroczy w roku podatkowym kwoty 10 000 zł (do końca roku podatkowego, w którym zostanie odwołany stan epidemii) lub 6 000 zł (po odwołaniu stanu epidemii).

Spółka jest zainteresowana odpowiedzią na poniżej zadane pytania, gdyż jest pracodawcą wypłacającą Zapomogi. Co do zasady, ciążą na Niej obowiązki płatnicze lub obowiązki sprawozdawcze.

Spółka uprzejmie prosi tutejszy Organ o jak najszybsze rozpatrzenie wniosku ze względu na nadzwyczajny rodzaj sytuacji, jakiej on dotyczy.

Pytanie

1. Czy otrzymanie Zapomogi przez pracowników będzie przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a jeśli tak to do którego źródła przychodów należy zaliczyć Zapomogę? W szczególności Spółkę interesuje wyjaśnienie, czy Zapomoga stanowić będzie dla pracowników przychód ze stosunku pracy lub przychód z innych źródeł?
2. Czy na Spółce ciążyć będzie obowiązek obliczenia i pobrania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych w związku z wypłatą Zapomogi lub innego rodzaju obowiązki sprawozdawcze względem organów podatkowych wynikające z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1

Wnioskodawca uważa, że Zapomoga będzie stanowić dla pracowników przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: Ustawa PIT).

Ad 2

Wnioskodawca uważa, że nie będzie obowiązany do obliczenia i pobrania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od Zapomogi. Zdaniem Spółki nie będą na Niej ciążyć również inne obowiązki sprawozdawcze względem organów podatkowych (w szczególności Spółka nie będzie miała obowiązku złożenia PIT-8AR).

Wspólne uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytań 1-2

Zgodnie z art. 9 ust. 1 Ustawy PIT, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W art. 10 ust. 1 Ustawy PIT zawarty został katalog źródeł przychodów. Jednym z kategorii przychodów jest przychód ze stosunku pracy.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 Ustawy PIT, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Natomiast stosownie do art. 31 Ustawy PIT, osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej „zakładami pracy”, są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy – wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

Zdaniem Spółki, bezzwrotna pomoc udzielona pracownikom z tytułu Zapomogi będzie stanowiła dla nich przychód w rozumieniu art. 12 ust. 1 Ustawy PIT. W związku z tym nie będzie to przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 Ustawy PIT.

Spółka uważa również, że Zapomoga zostanie zwolniona od opodatkowania.

Jak stanowi art. 21 ust. 1 pkt 26 Ustawy PIT, wolne od podatku dochodowego są zapomogi otrzymane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci:

1. a) z funduszu socjalnego, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, z funduszy związków zawodowych lub zgodnie z odrębnymi przepisami wydanymi przez właściwego ministra – niezależnie od ich wysokości,
2. b) z innych źródeł – do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 6 000 zł.

Natomiast zgodnie z art. 52l pkt 2 Ustawy PIT, limit zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 26 lit. b – w okresie od 2020 r. do końca roku podatkowego, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19, wynosi 10 000 zł.

Z powołanego wyżej przepisu wynika, że ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych korzystają jedynie zapomogi wypłacone w przypadkach wskazanych w tym przepisie. Należy jednak zwrócić uwagę, że Ustawa PIT nie zawiera definicji legalnych pojęć użytych w art. 21 ust. 1 pkt 26 Ustawy PIT. W przypadku braku takich definicji w przepisach prawa podatkowego, wykładnia danego pojęcia powinna odbywać się przy zastosowaniu wykładni językowej lub zgodnie ze znaczeniem tego pojęcia w języku potocznym.

Zgodnie ze Uniwersalnym Słownikiem Języka Polskiego przez „zapomogę” należy rozumieć „bezzwrotną pomoc finansową, udzielaną komuś, kto znalazł się w trudnej sytuacji życiowej; zasiłek; wsparcie” (Uniwersalny Słownik Języka Polskiego pod red. prof. Stanisława Dubisza, tom 4, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003 r.). Natomiast „klęska żywiołowa” to „wielkie zniszczenie w przyrodzie i otoczeniu człowieka, często od niego niezależne” (Uniwersalny Słownik Języka Polskiego pod red. prof. Stanisława Dubisza, tom 4, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003 r.).

Biorąc pod uwagę powyższe znaczenie językowe przytoczonych pojęć, Spółka stoi na stanowisku, że pod pojęciem „klęski żywiołowej” można również rozumieć klęskę oraz kryzys humanitarny spowodowany inwazją zbrojną i wybuchem wojny. Wojna niesie za sobą skutki bardzo podobne (a często nawet o wiele tragiczniejsze) do skutków powstałych w wyniku takich klęsk żywiołowych jak np. powódź, czy trąba powietrzna. Wystąpienie stanu klęski żywiołowej wiąże się m.in. ze zniszczeniem domów, mieszkań oraz innych budynków wszelkiego rodzaju, utratą życia oraz zdrowia przez znaczą ilość ludzi, koniecznością ucieczki ze swojego miejsca zamieszkania w celu znalezienia bezpiecznego schronienia oraz koniecznością udzielenia systemowej pomocy dla ofiar takiej klęski. Takie właśnie skutki dotknęły mieszkańców Ukrainy, których państwo musi mierzyć się z wojną i zbrojną napaścią ze strony rosyjskiej. W wyniku inwazji zbrojnej miliony mieszkańców i obywateli Ukrainy zostało zmuszonych do ucieczki z własnego kraju w celu ochrony życia i zdrowia swojego i swoich bliskich. Domy, mieszkania czy infrastruktura w miastach są niszczone przez rakiety wojskowe, tak samo jak może zniszczyć je żywioł. W wyniku działań wojennych tracą życie niewinni ludzie, którzy nie mają szans na obronę przed agresorem. Powstaje konieczność udzielenia pomocy ogromnej ilości ludzi, którzy szukają bezpieczeństwa i schronienia. Wojna bezsprzecznie powoduje wielkie zniszczenie w przyrodzie i otoczeniu człowieka, które jest całkowicie niezależne od ofiar tej agresji.

W ocenie Wnioskodawcy, skutki, jakie niesie ze sobą wojna w Ukrainie pozwalają na stwierdzenie, że wojna i wywołane przez nią skutki mogą być uznawane za klęskę żywiołową.

Wnioskodawca pragnie również zaznaczyć, że ratio legis wskazanego przepisu jest zwolnienie przychodów (zapomogi) otrzymanych przez podatnika, którego spotyka trudna, niecodzienna i atypowa sytuacja życiowa. Ustawodawca w art. 21 ust. 1 pkt 26 Ustawy PIT wymienia takie sytuacje wskazując, że jest to przypadek: indywidualnego zdarzenia losowego, klęski żywiołowej, długotrwałej choroby lub śmierci.

Jak już argumentował Wnioskodawca, skoro wojna powoduje taką samą (lub gorszą) skalę zniszczeń, jaką mogą powodować żywioły, to niezasadne byłoby różnicowanie sytuacji podatników z tego względu, że w przepisie brak jest bezpośredniego wskazania okoliczności „wojny” lub „zbrojnej agresji”.

W związku z powyższym, pod pojęciem „klęski żywiołowej”, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 26 Ustawy PIT należy rozumieć również wojnę i zbrojną inwazję, jakiej obecnie doświadcza Ukraina.

Gdyby jednak tutejszy Organ nie przychylił się do przedstawionej przez Wnioskodawcę wykładni pojęcia „klęski żywiołowej”, zdaniem Spółki, możliwe jest uznanie, że pracowników, którym zostanie wypłacona Zapomoga, dotyczy przypadek indywidualnego zdarzenia losowego.

Ze względu na brak ustawowej definicji pojęcia „indywidualnego zdarzenia losowego”, podobnie jak w przypadku wcześniejszych pojęć, również to pojęcie należy rozumieć zgodnie z jego znaczeniem językowym.

Znaczenie językowe pojęcia „indywidualnego zdarzenia losowego” było wielokrotnie wyjaśniane przez Dyrektora KIS w wydawanych interpretacjach podatkowych. Przykładowo, w interpretacji z 21 lipca 2021 r., nr 0115-KDIT2.4011.436.2021.1.HD, Dyrektor KIS wyjaśnił, że: „Pod pojęciem «indywidualnego zdarzenia losowego» można rozumieć wszelkie nagłe, niespodziewane, pojedyncze zdarzenia wywołane przyczynami zewnętrznymi, których nie można przewidzieć, a które są niezależne od człowieka, nawet przy zachowaniu należytej staranności. Przez «zdarzenie losowe» należy rozumieć wszelkie nagle i niespodziewane zdarzenia wywołane przyczynami zewnętrznymi, których nie można przewidzieć, a które są niezależne od człowieka, nawet przy zachowaniu należytej staranności. Zdarzenie losowe jest więc wydarzeniem, na które człowiek nie ma wpływu, które pojawia się nagle, nieoczekiwanie i pociąga za sobą przemijające, usuwalne skutki lub następstwa nieodwracalne”.

Odwołując się do powyższej wykładni przedstawionej przez Dyrektora KIS należy stwierdzić, że wybuch wojny w Ukrainie (która jest krajem bezpośrednio graniczącym z Polską na wschodniej granicy oraz która ma znaczny wpływ również na mieszkańców Polski – m.in. konieczność zapewnienia pomocy przybywającym uchodźcom) niewątpliwie jest nagłym, niespodziewanym zdarzeniem, które jest wywołane przyczynami zewnętrznymi, których nie można przewidzieć, a które są niezależne od człowieka – nawet przy zachowaniu należytej staranności. Oznacza to, że wsparcie finansowe (Zapomoga), które Wnioskodawca planuje w przyszłości wypłacać swoim pracownikom jest wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 26 lit. b Ustawy o PIT.

Podkreślić należy również, że art. 21 ust. 1 pkt 26 Ustawy PIT nie określa, aby wskazane przypadki (indywidualne zdarzenie losowe, klęska żywiołowa, długotrwała choroba czy śmierć) musiały dotyczyć bezpośrednio podatnika, któremu została udzielona zapomoga (co z resztą byłoby niemożliwe w przypadku śmierci takiej osoby). Ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 26 Ustawy PIT korzystają tylko zapomogi wypłacane w związku z zaistnieniem sytuacji określonych powyżej. Wskazany przepis Ustawy PIT wymaga zatem jedynie zaistnienia związku pomiędzy wypłatą zapomogi a zaistnieniem określonych sytuacji, a nie tego, aby wskazane sytuacje dotyczyły podatnika bezpośrednio.

Skoro zatem przepisy Ustawy PIT nie wymagają, aby wskazane sytuacje musiały dotyczyć bezpośrednio podatnika (w tym wypadku pracownika Spółki), to należy uznać, że mogą one dotyczyć także osób trzecich, którym podatnik udziela pomocy, jeżeli zapomoga dla pracownika zostanie wypłacona w związku z tą sytuacją.

Takie stanowisko potwierdzają interpretacje podatkowe wydawane przez Dyrektora KIS. Przykładowo, w interpretacji z 20 lutego 2019 r., nr 0115-KDIT2-2.4011.11.2019.1.ENB Dyrektor KIS uznał, że zapomoga wypłacona z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych w formie bezzwrotnej pomocy finansowej w związku z kontuzją kolana oraz łękotki, jakiej nabawił się syn podatniczki podczas wakacji jest zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych, a wnioskodawca wypłacający zapomogę nie był obowiązany do obliczenia i pobrania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od tego świadczenia.

Powyższa interpretacja potwierdza zatem, że wskazane w art. 21 ust. 1 pkt 26 Ustawy PIT zdarzenia nie muszą dotyczyć bezpośrednio podatnika, skoro w przedstawionym stanie faktycznym zdarzenie losowe dotyczyło syna podatniczki, natomiast w związku z tym zdarzeniem to podatniczka otrzymała zapomogę zwolnioną z podatku dochodowego od osób fizycznych.

Przytoczony art. 21 ust. 1 pkt 26 Ustawy PIT nie formułuje również żadnych ograniczeń wskazujących na to, że przypadki uprawniające do otrzymania zapomogi zwolnionej z opodatkowania miałyby dotyczyć wyłącznie członków rodziny podatnika. W związku z tym nie ma normatywnych przeszkód, aby taka zapomoga mogła zostać udzielona podatnikowi, jeżeli zdarzenie losowe czy klęska żywiołowa dotknęła bezpośrednio osobę trzecią, której podatnik zdecydował się pomóc w nieodpłatny i bezinteresowny sposób, jednak wymagający od niego poświęcenia (m.in. wolnego czasu, środków finansowych czy zasobów psychicznych). Należy uznać, że w takim przypadku podatnik znajduje się nawet chwilowo w trudnej sytuacji życiowej, zatem zasadne jest wypłacenie mu zapomogi w związku ze zdarzeniem, którego doświadczyła osoba trzecia.

Właśnie taka sytuacja dotyczy pracowników Spółki, którzy zdecydują się nieść pomoc uchodźcom z Ukrainy. Tymczasowo znajdą się oni w trudnej sytuacji życiowej – będą poświęcać nie tylko swój wolny czas, ale także własne środki finansowe, mieszkania czy samochody, aby nieodpłatnie i bezinteresownie pomagać ofiarom wojny. Podkreślić należy również, że tacy pracownicy będą mieć bezpośredni kontakt z osobami uciekającymi przed wojną, a więc osobami, które doświadczyły traum, cierpienia, strachu i rozłąki z najbliższymi. Pomoc takim osobom (biorąc również pod uwagę istnienie bariery językowej, gdyż nie wszyscy ludzie płynnie posługują się językiem angielskim) wiąże się z bardzo dużym obciążeniem psychicznym i stresem dla samych pracowników.

Skoro zatem pracownicy Spółki znajdą się tymczasowo w trudnej sytuacji, ponieważ zdecydowali się nieodpłatnie pomagać uchodźcom w potrzebie i otrzymają Zapomogę, to będzie ona zwolniona na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 26 lit. b Ustawy PIT do wysokości 10 000 zł w roku podatkowym (do momentu odwołania stanu epidemii) lub do wysokości 6 000 zł w roku podatkowym (po odwołaniu stanu epidemii).

W konsekwencji, Spółka stoi na stanowisku, że w przypadku wypłaty Zapomogi Jej pracownikom, nie będzie Ona miała obowiązku obliczenia i pobrania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od tej Zapomogi, o którym mowa w art. 31 Ustawy PIT, ponieważ kwota wypłacana w ramach Zapomogi będzie zwolniona od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 26 lit. b Ustawy PIT. Na Spółce nie będą też ciążyć obowiązki sprawozdawcze (w szczególności obowiązek złożenia PIT-8AR), które wynikają z art. 42 ust. 1a Ustawy PIT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w zakresie:

– pytania nr 1 – prawidłowe,

– pytania nr 2 – nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Powyższy przepis ustanawia generalną zasadę opodatkowania podatkiem dochodowym, zgodnie z którą opodatkowaniu tym podatkiem podlegają wszelkie uzyskane przez podatnika w danym roku korzyści majątkowe, z wyjątkiem tych, które na mocy ustawy wyłączone zostały z tego opodatkowania (np. poprzez wprowadzenie ustawowego zwolnienia z opodatkowania, czy też zaniechanie poboru podatku).

Stosownie do art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym o osób fizycznych:

przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychód należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego – zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Pod pojęciem przychodu należy rozumieć każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych zawiera art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Źródłem przychodów jest stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

W myśl art. 12 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

W myśl art. 12 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy.

Biorąc powyższe pod uwagę należy wskazać, że do przychodów ze stosunku pracy zalicza się każde świadczenie, które zostało wypłacone w związku z faktem pozostawania
w stosunku pracy z pracodawcą. Do przychodów ze stosunku pracy zalicza się zarówno otrzymane przez pracownika pieniądze, jak i wartość pieniężną świadczeń w naturze, świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Natomiast stosownie do art. 31 ww. ustawy:

Osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej „zakładami pracy”, są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach prac– wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

Przystępując do oceny skutków podatkowych otrzymania przez Państwa pracowników zapomogi wypłaconej z Państwa środków obrotowych, wskazać należy, że z powołanego art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, iż przychodem będzie każde przysporzenie majątkowe, mające konkretny wymiar finansowy, otrzymane jako świadczenie pieniężne, rzeczowe lub też jako świadczenie nieodpłatne lub częściowo odpłatne. Co do zasady, o zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów danego podatnika decyduje definitywny charakter tego przysporzenia w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa on aktywa tej osoby. Konsekwencją przyjęcia tezy o charakterze przychodu, jako definitywnego przysporzenia w majątku podatnika, jest uznanie, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko te przychody, które nie mają charakteru zwrotnego. W celu określenia co stanowi przychód podatnika należy zidentyfikować stosunek prawny leżący u podstaw danej czynności.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że otrzymanie przez Państwa pracowników ww. zapomogi, stanowi dla nich przychód w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem w tym zakresie Państwa stanowisko uznano za prawidłowe.

Przechodząc do dalszej analizy wniosku wskazać należy, że Państwa wątpliwość dotyczy również obowiązków płatnika w związku z ww. wypłatami oraz możliwością objęcia zwolnieniem, wynikającym z art. 21 ust. 1 pkt 26 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ww. zapomogi.

Zgodnie z brzmieniem art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Wolne od podatku dochodowego są zapomogi otrzymane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci:

1. a) z funduszu socjalnego, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, z funduszy związków zawodowych lub zgodnie z odrębnymi przepisami wydanymi przez właściwego ministra – niezależnie od ich wysokości,
2. b) z innych źródeł – do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 6 000 zł;

Zgodnie z art. 52l pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Limit zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 26 lit. b – w okresie od 2020 r. do końca roku podatkowego, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19, wynosi 10 000 zł.

To czy dana zapomoga podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest więc od przyczyny będącej podstawą jej wypłaty, od kwoty zapomogi oraz źródła jej finansowania.

Ustawa o podatku dochodowym nie definiuje pojęcia „zapomoga”, „zdarzenie losowe” czy „indywidualne zdarzenie losowe” .

W orzecznictwie podatkowym zasadą jest, że w sytuacji, gdy w prawie podatkowym termin użyty w przepisach nie jest bliżej określony, to wykładnia takiego pojęcia winna odbywać się przy zastosowaniu wykładni językowej lub zgodnie ze znaczeniem jakie ma ono w języku potocznym.

Powołując się na językowe znaczenie wyrazów, przez „zapomogę” należy rozumieć jednorazowe świadczenie pieniężne mające na celu wsparcie finansowe osoby, która z ważnych przyczyn znalazła się w trudnej sytuacji życiowej.

Pod pojęciem „indywidualnego zdarzenia losowego” można rozumieć wszelkie nagłe, niespodziewane, pojedyncze zdarzenia wywołane przyczynami zewnętrznymi, których nie można przewidzieć, a które są niezależne od człowieka, nawet przy zachowaniu należytej staranności.

W analizowanej sprawie, pomoc udzielana przez społeczeństwo, tj. Państwa pracowników, uchodźcom z Ukrainy ma charakter dobrowolny i autonomiczny, przez co nie spełnia przesłanki „indywidualnego zdarzenia losowego”.

Natomiast pojęcie „klęska żywiołowa”, zdefiniowane zostało w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 18 kwietnia 2022 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz. U. z 2017 r. poz. 1897). Pod pojęciem „klęski żywiołowej” – rozumie się katastrofę naturalną lub awarię techniczną, których skutki zagrażają życiu lub zdrowiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo środowisku na znacznych obszarach, a pomoc i ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków, we współdziałaniu różnych organów i instytucji oraz specjalistycznych służb i formacji działających pod jednolitym kierownictwem.

Tak więc, zwolnieniu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, mogą podlegać tylko zapomogi otrzymywane w związku z różnymi zdarzeniami losowymi dotykającymi bezpośrednio podatnika. Wyjaśnienia wymaga, że skutki pomocy osób fizycznych dla obywateli Ukrainy, będące następstwem działań wojennych prowadzonych na Ukrainie, nie wpisują się w pojęcie „zdarzenia losowego” i „klęski żywiołowej”, a zatem wypłata przez Państwa opisanej zapomogi pracownikom, nie będzie kwalifikowała się do zwolnienia z podatku dochodowego.

Mając na uwadze powyższe, w analizowanej sprawie warunki do zastosowania zwolnienia o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 26 lit. b nie będą spełnione.

Reasumując, biorąc pod uwagę opis zdarzenia przyszłego oraz przytoczone przepisy prawa wskazać należy, że zapomoga udzielana przez Państwa pracownikom będzie stanowiła dla nich przychód ze stosunku pracy, zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W przedmiotowej sprawie nie znajdzie zastosowania zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 26 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z tym, po Państwa stronie, jako płatniku podatku dochodowego od osób fizycznych, powstanie obowiązek obliczenia i odprowadzenia za tych pracowników stosownych zaliczek na podatek dochodowy.

Tym samym Państwa stanowisko w tym zakresie uznano za nieprawidłowe.

źródło: https://eureka.mf.gov.pl/

Wytłuszczenia dokonane przez redakcję